 |
DICCIONARIO DE JEROGLIFICOS MAYAS © Peter Mathews y Péter Bíró Dibujos por John Montgomery |
|
|
-b'aj- | | | |
| Significado(s): | vt. martillar, batir / hammer, beat |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) B'AJ | | (2) b'a-la- |
| Número(s) Thompson: | (1) nn | | (2) 501-178 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | b'aj | | Zender 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Mayan | *b'aj | Brown and Wichmann 2004 | | Proto-Mayan | *b'aj | Kaufman and Norman 1984 | | Proto-Cholan | *bäj | Kaufman and Norman 1984 |
|
|
|
Dure Actualizado: | 20-Jun-2005 |
|
|
chalam | | | |
| Significado(s): | n. mandÃbula / jawbone |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) cha-la-ma |
| Número(s) Thompson: | (1) 668-178-74 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | chalam | | Stuart 2005 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 20-Jun-2005 |
|
|
cham- | | | (1) (2) |
| Significado(s): | vi. morir / die |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) CHAM | | (2) CHAM-mi |
| Número(s) Thompson: | (1) 1046 | | (2) 1046-173 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | chaam- | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | chaam- | | Lacadena and Wichmann 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Mayan | *kam | Brown and Wichmann 2004 | | Proto-Mayan | *kam | Kaufman and Norman 1984 | | Proto-Cholan | *chäm | Kaufman and Norman 1984 |
|
|
|
Vea También: | chamay | | got died |
| Dure Actualizado: | 26-Sep-2006 |
|
|
chamay | | | |
| Significado(s): | mp. morirse / got died |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) CHAM-yi |
| Número(s) Thompson: | (1) 1046-125 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | #cham[aa]y | | Lacadena and Wichmann 2004 | | chamay | | Stuart 2005 |
|
|
|
|
Vea También: | cham- | | die | | chamVl | | death |
| Dure Actualizado: | 26-Sep-2006 |
|
|
chamVl | | | |
| Significado(s): | nd. muerte / death |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) CHAM-la |
| Número(s) Thompson: | (1) nn-178 |
|
|
|
|
Vea También: | cham- | | die | | chamay | | got died |
| Dure Actualizado: | 26-Sep-2006 |
|
|
chan | | | (4) |
| Significado(s): | vt. mirar, ver (alternativamente: tener) / watch over (alternativerly: own, master) |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) #NAME? | | (2) cha-CHAN | | (3) cha-CHAN-nu | | (4) cha-nu |
| Número(s) Thompson: | (1) 561-592 | | (2) 135-561 | | (3) 135-561-592 | | (4) 135-592 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | cha'n, chan | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 26-Sep-2006 |
|
|
chel- | | | |
| Significado(s): | adj. montado / high |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) che-le |
| Número(s) Thompson: | (1) 148-188 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | chel- | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | chel- | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Vea También: | chelet | | place on |
| Dure Actualizado: | 26-Sep-2006 |
|
|
chelet | | | |
| Significado(s): | adv. montado / place on |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) che-le-te |
| Número(s) Thompson: | (1) 148-188-518c |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | chele[h]t or che[']le[h]t | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Vea También: | chel- | | high |
| Dure Actualizado: | 26-Sep-2006 |
|
|
eb'et | | | |
| Significado(s): | n. mensajero / messenger |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) (y)e-b'e-ta | | (2) (y)e-b'e-te |
| Número(s) Thompson: | (1) 710v-nn-113 | | (2) 710v-nn-518c |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | eb'et | | Stuart 2005 | | eb'e't, eb'et | | Lacadena and Wichmann 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Cholan | *eb'et | Kaufman and Norman 1984 | | Proto-Mayan | *ab'-aaty | Kaufman and Norman 1984 |
|
|
|
Dure Actualizado: | 27-Jun-2005 |
|
|
emach | | | |
| Significado(s): | n. mapache / raccoon |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) EM-ma | | (2) EM-ma-cha |
| Número(s) Thompson: | (1) nn-nn | | (2) nn-nn-668 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | emach | | Stuart 2005 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Cholan | *ehmäch | Kaufman and Norman 1984 |
|
|
|
Dure Actualizado: | 27-Jun-2005 |
|
|
ixik | | | |
| Significado(s): | n. mujer / woman |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) IXIK | | (2) IXIK-ki | | (3) i-xi-ki | | (4) i-IXIK-ki |
| Número(s) Thompson: | (1) 1000a | | (2) 1000a-102 | | (3) 679-1048-102 | | (4) 679-1000a-102 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | ixik | | Stuart 2005 | | #ixik | | Lacadena and Wichmann 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Mayan | *ix-oq | Kaufman and Norman (1984) | | Proto-Cholan | *ixik | Kaufman and Norman (1984) |
|
|
|
Vea También: | ix | | she (female agentive prefix) | | ixik ch'ok | | princess, young girl |
| Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
ixim | | | |
| Significado(s): | n. maÃz / maize |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) IXIM | | (2) i-IXIM |
| Número(s) Thompson: | (1) nn | | (2) 679-nn |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | ixim | | Stuart 2005 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Mayan | *ii'm | Brown and Wichmann (2004) | | Proto-Mayan | *ix-i?m | Kaufman and Norman (1984) | | Proto-Cholan | *ixim | Kaufman and Norman (1984) |
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
ixim te' | | | |
| Significado(s): | n. maÃz-árbol / maize-tree |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) IXIM-TE' |
| Número(s) Thompson: | (1) nn-87/518v |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | ixim te' | | Miller and Martin 2004 | | iximte' | | Stuart 2005 |
|
|
|
|
Vea También: | ixim | | maize | | te' | | tree, wood |
| Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
kab' | | | |
| Significado(s): | n. miel, colmena / honey, beehive |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) KAB'-b'i | | (2) KAB'-b'a |
| Número(s) Thompson: | (1) 526-585 | | (2) 526-501 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | kab\ | | #kaab' Stuart 2005 | | kab\ | | kaab' Lacadena and Wichman |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
k'a | | | |
| Significado(s): | adj. mucho / abundant |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) k'a |
|
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | #k'a | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
k'ab' | | | (1) (2) |
| Significado(s): | n. mano / hand, arm |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) K'AB' | | (2) k'a-b'a |
| Número(s) Thompson: | (1) nn | | (2) 669-501 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | k'ab' | | Lacadena and Wichmann 2004 | | k'ab' | | Houston, Stuart and Robertson 1998 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Mayan | *q'ab' | Kaufman and Norman (1984) | | Proto-Cholan | *k'äb' | Kaufmana nd Norman (1984) | | Proto-Mayan | *q'ab' | Brown and Wichmann (2004) |
|
|
|
Vea También: | | k'ab'as | | hand |
| Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
k'ab'as | | | |
| Significado(s): | nd. mano / hand |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) K'AB'-si | | (2) k'a-b'a-si |
| Número(s) Thompson: | (1) nn-57 | | (2) 669[501]-57 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | k'ab'is | | Zender 2004b | | #k'ab'aas | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Vea También: | k'ab' | | hand, arm |
| Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
k'ak'nab' | | | |
| Significado(s): | nc. mar / sea |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) K'AK'-NAB' |
| Número(s) Thompson: | (1) 122-(86-522) |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | k'a[h]k' naa[h]b' | | #Lacadena and Wichmann 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Cholan | *k'äk'=nahb' | Kaufman and Norman (1984) |
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
k'iwik | | | |
| Significado(s): | n. mercado, plaza / market, central place |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) k'i-wi-ki?? |
| Número(s) Thompson: | (1) 77-117-102 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | #k'iwik | | Lacadena and Wichmann 2004 | | k'iwik | | Houston, Stuart and Robertson 1998 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
k'oj | | | (1) |
| Significado(s): | n. máscara / mask, image |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) k'o-jo |
| Número(s) Thompson: | (1) 220v-6-7 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | k'oj | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | #k'oj | | Lacadena and Wichmann 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Cholan | *k'oj | Kaufman and Norman (1984) | | Proto-Mayan | *k'ooj | Kaufman and Norman (1984) | | Proto-Mayan | *k'ohj | Brown and Wichmann (2004) |
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
ma [u]tzil | | | |
| Significado(s): | adj. malo(a) / bad |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) ma-tzi-li |
| Número(s) Thompson: | (1) 74-507-82 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
Mat | | | |
| Significado(s): | n. Mat ((topónimo de ¿Palenque?) / Mat (Palenque toponym?) |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) MAT | | (2) ma-MAT |
| Número(s) Thompson: | (1) 793a |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | Mat | | Lacadena and Wichmann 2004 | | Mat | | Houston, Stuart and Robertson 1998 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
Matawil | | | (1) |
| Significado(s): | n. Matawil (topónimo ¿mÃtico?, topónimo de ¿Palenque?) / Matawil (mythical? toponym, Palenque? toponym) |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) ma-ta-wi-la | | (2) ma-ta-wi |
| Número(s) Thompson: | (1) 74-565-117-178 | | (2) 74-565-117 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | Matawi'l | | Lacadena and Wichmann 2004 | | Matawiil | | Houston, Stuart and Robertson 1998 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
Maxam | | | |
| Significado(s): | n. Maxam (topónimo de Naranjo) / Maxam (Naranjo toponym) |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) ma-xa-ma |
| Número(s) Thompson: | (1) 502-114-502 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | Maxam | | Lacadena and Wichmann 2004 | | Maxam | | Houston, Stuart and Robertson 1998 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
Mo' Witz | | | |
| Significado(s): | n. Mo' Witz (topónimo de Copan) / Mo' Witz (Copan toponym) |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) MO'-wi-WITZ | | (2) mo-o-wi-tzi |
| Número(s) Thompson: | (1) nn-117-529 | | (2) 582-280-117-507 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | Mo' Witz | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | Mo' Witz | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Vea También: | mo' | | macaw | | witz | | mountain, hill |
| Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
Mutul | | | (1) |
| Significado(s): | n. Mutul (topónimo de Tikal) / Mutul (Tikal toponym) |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) MUT | | (2) mu-MUT | | (3) MUT-tu | | (4) MUT-la |
| Número(s) Thompson: | (1) 569/716/778 | | (2) 19-569 | | (3) 569-89 | | (4) 569-178 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | Mutu'l | | Lacadena and Wichmann 2004 | | Mutuul | | Houston, Stuart and Robertson 1998 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
nal | | | (1) |
| Significado(s): | n. mazorca / ear of corn |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) NAL | | (2) NAL-la | | (3) na-la |
| Número(s) Thompson: | (1) 84/86 | | (2) 86-178 | | (3) 23-178 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | nal | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | nal | | Lacadena and Wichmann 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Mayan | *ngal | Kaufman and Norman 1984 | | Proto-Cholan | *näl | Kaufman and Norman 1984 |
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
och-b'ih | | | (1) |
| Significado(s): | vi. morir / to die |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) OCH-B'IH | | (2) OCH-B'IH-hi |
| Número(s) Thompson: | (1) 207-585 | | (2) 207-585-(60-528) |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | och-b'ih | | Stuart 2005 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
och-ha' | | | |
| Significado(s): | vi. morir / to die |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) OCH-HA' |
| Número(s) Thompson: | (1) 207-nn |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | och-ha' | | Stuart 2005 |
|
|
|
|
Vea También: | ha' | | water | | ochk'in | | west |
| Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
on | | | |
| Significado(s): | adj. mucho / many |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) o-na |
| Número(s) Thompson: | (1) 279-23 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | on | | Stuart 2005 | | o'n | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
sutz' | | | (1) |
| Significado(s): | n. murciélago / bat |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) SUTZ' | | (2) SUTZ'-tz'i | | (3) su-tz'i |
| Número(s) Thompson: | (1) 756b | | (2) 756b-248 | | (3) 216-248 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | suutz' | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | suutz' | | Lacadena and Wichmann 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Cholan | *sutz' | Kaufman and Norman 1984 | | Proto-Mayan | *so?tz' | Kaufman and Norman 1984 | | Proto-Mayan | *soohtz' | Brown and Wichmann 2004 |
|
|
|
Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
witz | | | (1) (3) |
| Significado(s): | n. montaña, colina / mountain, hill |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) WITZ | | (2) wi-WITZ | | (3) wi-tzi |
| Número(s) Thompson: | (1) 529 | | (2) 117-529 | | (3) 117-507 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | witz | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | witz | | Lacadena and Wichmann 2004 |
| Reedificación(s) Lingüística: | Proto-Mayan | *witz | Brown and Wichmann 2004 | | Proto-Mayan | *witz | Kaufman and Norman 1984 | | Proto-Cholan | *witz | Kaufman and Norman 1984 |
|
|
|
Vea También: | witzij | | to pile up |
| Dure Actualizado: | 29-May-2006 |
|
|
yayax | | | |
| Significado(s): | adj. muy azul/verde / very green/blue |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) ya-YAX |
| Número(s) Thompson: | (1) 125-16 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | yayax | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | yayax | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Vea También: | Yax Akul Ha' | | Yax Akul Ha' (El Cayo toponym) | | Yax B'alam | | Precious Jaguar (name of one of the Classic Period hero twins) | | Yax Ha' | | Yax Ha' (toponym of Yaxha in the Peten) | | Yax Mut[ul] | | Yax Mutul (Tikal toponym) | | Yax Nil | | Yax Nil (El Cayo toponym) | | Yax Sihom? | | 10th Clasic Maya Month | | yax te' | | ceiba tree | | yaxhal | | green/blue water like | | Yaxhal Chak | | Yaxhal Chak (name of god) | | Yaxhal Witznal | | Yaxhal Witznal (mythological toponym) | | Yaxk'in | | 7th Classic Maya Month |
| Dure Actualizado: | 30-Aug-2005 |
|
|
yopat | | | |
| Significado(s): | nd. mitra, tipo de tocado / mitre, type of helmet |
| Deletreo(s) de Jeroglífico: | (1) yo-po?-AT-ti | | (2) yo-AT-ti | | (3) yo-AT-ta | | (4) yo-a-AT-ta |
| Número(s) Thompson: | (1) 115-nn-552-59 | | (2) 115-785-59 | | (3) 115-552-113 | | (4) 115-228-552-113 |
|
|
Transcripción(s) Estrecha: | yopaat | | Houston, Stuart and Robertson 1998 | | yopaat | | Lacadena and Wichmann 2004 |
|
|
|
|
Dure Actualizado: | 31-Aug-2005 |
|
|